عروسک هایی که قصه می سازند - وبلاگ بازی

به گزارش وبلاگ بازی، عروسک های بومی پروژه بین المللی ترسیب کربن محدوده سربیشه نمونه ای از عروسک های دست ساز است که یادآور لالایی ها، شعرهای قدیمی و خاطرات زندگی روستایی و عشایری است. حال موزه ای به پاس این فرهنگ زندگی روستایی و عشایری برپا شده تا زندگی گذشتگان را یادمان نرود.

به گزارش وبلاگ بازی، پروژه ترسیب کربن، در قالب یکی از طرح های ایجاد کسب و کار پایدار و با همکاری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان، دفتر عمران ملل متحد، سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور احیا شده است.

عروسک های بومی پروژه بین المللی ترسیب کربن محدوده سربیشه نمونه ای از عروسک های دست ساز است که یادآور لالایی ها، شعرهای قدیمی و خاطرات زندگی روستایی و عشایری است.

این عروسک ها در واقع فریادی هستند که سال ها خاموش شده بود، فریادی از هنر دستان زنان توانمند روستایی و فریاد فرهنگ های یک منطقه.

پروژه بین المللی ترسیب کربن نه تنها فریادهای خاموش را بلند کرد بلکه گامی مهم برای ثبت هنر دست روستاییان برداشت و موزه ای با نام این عروسک ها که در سایر مناطق ایران بی نظیر است در بیرجند دایر کرد.

برای دیدن این موزه به کوچه های قدیمی بیرجند سری زدیم، کوچه هایی که عطری از گذشته داشت، موزه ای جلب توجه می کند که در خانه ای قدیمی واقع است، با ورود به آن به گذشته های نه چندان دور می روی.

داخل موزه که می شوی، حیاطی به قدمت روزهای گذشته با حوضی به طراوت زندگی، چشم نوازی می نماید و اتاق هایی که دور تا دور حیاط را گرفته اند. این موزه عروسک هایی را در خود جای داده که تجلی بخش زندگی روستایی و عشایری است. عروسک هایی که هر کدام نامی دارند و با نگاه به آن و خواندن روایت قصه آن واقعیت زندگی روستایی و عشایری را می بینی.

داستان عروسک ها برگرفته از ذهن خلاق زنان روستایی و عشایری است که شاید درس نخوانده اند اما حرف زیادی برای گفتن دارند. اینمعروسک ها آن قدر دقیق و ماهرانه ساخته شده اند کمه شهرتی جهانی پیدا نموده اند و به قول مدیر در نممایشگاه های داخل و حتی خارج از کشور نیز شرکت کردند.

پروژه ای برای احیا و توسعه اشتغال روستایی

آمنه سیاری، مدیرعامل شرکت تعاونی الغدیر که این عروسک ها به همت او و تیمش جمع آوری شده اند، به وبلاگ بازی گفت: شرکت تعاونی روستایی در سال 86 با موضوع فعالیت خدماتی- توسعه روستایی و در محدوده فعالیت 30 روستای شهرستان سربیشه و با تعداد 1770 نفر عضو و اشتغالزایی 550 نفر افتتاح شد.

وی اضافه نمود: این شرکت تعاونی روستایی با هدف فقرزدایی از جوامع روستایی هدف، حضور و مشارکت فعال زنان روستایی، کاهش مهاجرت راه اندازی شد .

مدیر موزه عروسک و فرهنگ خراسان جنوبی خاطرنشان کرد: یکی از اهداف پروژه ترسیب کربن که با همکاری سازمان ملل و اداره کل منابع طبیعی استان شکل گرفت، ایجاد شغل و توانمندسازی مردم روستا است که عروسک سازی یکی از راهکارهای درآمدزایی در روستا است.

سیاری اضافه نمود: پروژه ایجاد شغل در روستا که یکی از بخش های آن عروسک سازی بود، با همکاری اداره کل منابع طبیعی خراسان جنوبی، شرکت تعاونی، پروژه ترسیب کربن و جامعه محلی خراسان جنوبی در استان اجرا شد.

وی خاطرنشان کرد: در سال 92 برای جامعه روستایی در حوزه های صنایع دستی عروسک های بومی، گلیم بافی، دام های پشمی و منگله بافی، شاخص تعریف کردیم.

ادامه داد: در این سال جشنواره ای با عنوان عروسک های بومی برگزار کردیم و به همه روستاها فراخوان دادیم و خواستیم همه روستاها عروسک بسازند و آثار خود را بفرستند.

سیاری خاطرنشان کرد: عروسک های زیادی به جشنواره رسید و آثار بر اساس پیشینه انتخاب شدند و یک عروسک که سازنده آن گل بی بی کلندرزهی بود به عنوان عروسک بومی ایران ثبت ملی شد.

وی با بیان اینکه عروسک ها تجلی گر فرهنگ هر منطقه هستند، اضافه نمود: تیم پژوهشگر شرکت تعاونی، برای راه اندازی موزه عروسک به شهرستان های استان ها رفتند و عروسک های بومی آن منطقه را جمع کردند.

موزه عروسک و فرهنگ خراسان جنوبی توضیح داد: اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی(پروژه ترسیب کربن) و شرکت تعاونی با همکاری موزه عروسک های ملل و اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری خراسان جنوبی، موزه عروسک و فرهنگ استان را با هدف آشنایی مردم به ویژه نسل جوان با عروسک ها و فرهنگ ایران به ویژه عروسک ها و فرهنگ و هنر و طبیعت خراسان و نیز حفاظت و پاسداری از این گنجینه و میراث سرزمین ایران تاسیس کرد.

سیاری ادامه داد: این موزه بخش هایی مانند مجموعه عروسک های مردم شناسی ساخته زنان تاجمیر که زندگی مردم بلوچ ساکن در تاجمیر را به نمایش می گذارد، مجموعه عروسک های قومی مردم ساخت خراسان جنوبی شامل عروسک هایی که مادران در گذشته در این منطقه برای فرزندان خود درست می کردند و شیوه ساخت بعضی از این عروسک ها بخشی از میراث ناملموس این منطقه است، مجموعه عروسک های مردم ساخت نواحی مختلف ایران شامل عروسک های بومی از اقوام ایرانی که بیانگر عناصر مختلف فرهنگی مردم ایران است و مجموعه عروسک های مشاهیر گذشته و امروز خراسان را شامل می گردد.

وی بخش عروسک های کاغذی را از جمله بخش های این موزه خاطرنشان کرد و اضافه نمود: مجموعه عروسک های چوبی اقوام ایرانی که بیانگر پوشش مردم مناطق مختلف ایران هستند، مجموعه عروسک ها و سازه هایی که بر اساس نقوش انسانی و جانوری قالیچه های تصویری که بخشی از هنر مردم خراسان و طبیعت منطقه را نشان می دهند، از دیگر بخش های این موزه است.

موزه عروسک و فرهنگ خراسان جنوبی توضیح داد: مجموعه عروسک های گیاهان دارویی و معطر ایران که امکان آشنایی با دانش بومی مرتبط با طب سنتی و موارد استفاده این گیاهان را به وجود می آورند از دیگر بخش های این موزه است.

سیاری با بیان اینکه گذشتگان ما بر این اعتقاد بوده اند که عروسک نباید کامل باشد و به همین دلیل به صورت یک چشم آن را می ساختند، اضافه نمود: بعد از خراسان جنوبی عروسک های بسیاری در سایر نقاط کشور ثبت و احیا شد.

وی توضیح داد: ابتدا این موزه در باغ اکبریه افتتاح شد اما از آبان ماه سال گذشته در خانه فروتنی واقع در بافت تاریخی بیرجند ادامه کار می دهد.

موزه عروسک و فرهنگ خراسان جنوبی با بیان اینکه در این موزه فروشگاهی برای عرضه محصولات صنایع دستی و اتاق مهمان، کافه زیما،کتابخانه و پاتوق فرهنگی وجود دارد، توضیح داد: کلاس های تابستانی در حوزه عروسک سازی، چاپ روی پارچه و آیین های باران خواهی و جشن های یلدا و نوروزی نیز در این موزه برگزار می گردد.

سیاری ادامه داد: در این موزه سعی نموده ایم علاوه بر معرفی فرهنگ و هنر مردم مناطق مختلف ایران، نشان ندهیم که با هر وسیله ای می توان عروسک ساخت.

وی توضیح داد: ساعت بازدید این موزه در نیمه اول سال از ساعت 9 تا 13 و از 17 تا 20 و در نیمه دوم سال از ساعت9 تا 13 و از 16 تا 19 خواهد بود.

گزارش و عکس از زهرا حمیدی